เล่าตำนานของยักษ์ปู่แสะ ย่าแสะ เป็นยักษ์กินคนที่ปกปักรักษาวัดพระธาตุดอยคำที่มีอายุกว่า 1,338 ปี ในประเพณีเลี้ยงดง บวงสรงปู่แสะ ย่าแสะ ซึ่งเทศบาลเมืองแม่เหียะ จัดขึ้นในเช้าวันที่ 20 มิ.ย.67 ที่จะถึงนี้
พ่อหนานอานนท์ มังสาสติ มัคนายกวัดพระธาตุดอยคำ เปิดเผยว่า ตำนานของยักษ์ปู่แสะ-ย่าแสะ เป็นยักษ์ที่ปกปักรักษาวัดพระธาตุดอยคำแห่งนี้ว่า ในอดีตกาลตำนานพระเจ้าเลียบโลก คำว่า เลียบโลกหมายถึงพระพุทธองค์ได้เสด็จมานี่ก็พบกับยักษ์ 3 พ่อแม่ลูก คือปู่แสะ ย่าแสะ และสุเทพฤาษี ยักษ์ 3 พ่อแม่ลูกนี้ชอบกินเนื้อมนุษย์เป็นอาหาร เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จมายังดอยคำแห่งนี้ ก็มาโปรดยักษ์ทั้ง 3 พ่อแม่ลูก เทศนาธรรมให้ฟังและขอร้องยักษ์ทั้ง 3 ให้เลิกกินเนื้อมนุษย์ แต่ยักษ์ทั้ง 3 ก็ยังอยากกินเนื้ออยู่จึงขอกินเนื้อสัตว์แทน พระพุทธเจ้าก็ไม่ตอบไม่อนุญาตบอกว่า ให้ไปถามเจ้าเมือง ยักษ์จึงไปขอกับเจ้าเมืองโดยขอกินควายปีละ 1 ตัว จนมาถึงปัจจุบันนี้
พ่อหานอานนท์ กล่าวอีกว่า อยากขอเชิญชวนศรัทธาสาธุชนญาติโยมทั้งหลาย ประชาชนที่อยากจะมาร่วมในพิธีดังกล่าวก็ขอเชิญชวนกันมาในวันที่ 20 มิย.นี้ และหลังจากเสร็จพิธีบวงสรวงเลี้ยงปู่แสะ ย่าแสะแล้ว ก็สามารถขึ้นมากราบสักการะบูชาขอพรองค์หลวงพ่อพระเจ้าทันใจได้ มากราบขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคลกับตัวเราและครอบครัว ซึ่งทุกวันนี้ก็มีประชาชนต่างเดินทางขึ้นมากราบสักการะจำนวนมากโดยเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์ ในตอนแรกก็ไม่ต้องนำดอกมะลิมาถวาย จะขอพรเพียงจุดธูป 3 ดอก ตั้งจิตอธิฐานขอหลวงพ่อพระเจ้าทันใจตามที่เราต้องการ จะอธิฐานขอพรได้เรื่องเดียว ถ้าสำเร็จแล้วก็ค่อยนำดอกมะลิมาถวายแต่ต้องไม่ต่ำกว่า 50 พวง น้อมนำมาถวายหลวงพ่อพระเจ้าทันใจ จากนั้นมาขอศิลขอพรไหว้พระธาตุดอยคำที่สร้างโดยพระเจ้าจามเทวี ขณะนี้มีอายุ 1338 ปี
สำหรับประวัตินั้น ยักษ์ปู่แสะย่าแสะเป็นยักษ์ผู้ดูแลพระธาตุดอยคำ เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จมาที่นี่ เทศนาโปรดยักษ์แล้วก็ทรงประธานพระเกษาให้ยักษ์ทั้ง 3 ตนก็บอกว่าให้นำมาบรรจุไว้ที่พระธาตุดอยคำแห่งนี้ ต่อไปในอนาคตก็จะเป็นสถานที่กราบไว้ของประชาชน เรียกว่า “วัดพระธาตุดอยคำ” ซึ่งยักษ์ผู้เป็นลูกหลังจากที่ได้ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าก็เกิดความเลื่อมใสศรัทธา จึงขออนุญาตจากพ่อแม่ไปบวชเป็นฤาษีเรียกว่า ฤาษีสุเทพ อาศัยอยู่ในถ่ำใต้วัดพระธาตุดอยคำแห่งนี้ และสุดท้ายฤาษีสุเทพก็ไปเป็นประธานในการก่อสร้างเมืองลำพูน โดยวัดพระธาตุดอยคำแห่งนี้มีอายุถึง 1,338 ปี หลังจากนับจากที่บรรจุพระธาตุเรียบร้อยมา
ในส่วนการจัดงานประเพณีเลี้ยงดง หรือเลี้ยงปู่แสะย่าแสะ ในปีนี้เทศบาลเมืองแม่เหียะก็ได้จัดประเพณีแบบเรียบง่าย อันเชิญดวงวิญญาณของปู่แสะย่าแสะมารับเครื่องเส้น โดยในปีนี้จะจัดขึ้นตั้งแต่เวลา 07.00 น.เป็นต้นไป เดินขบวนจากลานจอดรถเชิงวัดพระธาตุดอยคำไปยัง ไปยังหน่วยพิทักษ์แห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย (แม่เหียะ) ที่ 4
